N Kosov ka pasur dshtim t sistemit pr gjykimin e krimeve t lufts, sht konkluzioni i nj raportit t OSBE-s, q trajton shtjet e krimeve t lufts n periudhn 1999-2009. Pr 10 vjet me radh, sistemi gjyqsor ka dshtuar t’i gjykoj krimet e lufts n Kosov. Ky prfundim i nxjerr nga raporti i Organizats pr Siguri dhe Bashkpunim Evropian prek, si sistemin ndrkombtar, ashtu edhe at vendor t drejtsis. OSBE-ja n raportin “Gjykimet e Krimeve t Lufts n Kosov, nj vlersim pas dhjet vjetsh”, konstaton se asnjher krimeve t lufts nuk u sht dhn prioritet.
Aty thuhet se kurr nuk jan caktuar resurse t mjaftueshme. Raporti v n pah se ka pasur probleme n seciln faz t procesit gjyqsor. “sht leht t kuptohet se krimet e lufts jan komplekse, q nnkupton se sht vshtir t merresh me to, t’i hetosh, t’i ndjeksh dhe t’i mbrosh ato. Sa m t vjetra t bhen rastet e krimeve t lufts, aq m t vshtira do t jen pr t’u gjykuar”. “Viktimat, dshmitart dhe dshmit mund t bhen m pak t qasshme me kalimin e kohs. Ngjashm, sa m shum zgjatet nj rast, m pak hetues dhe prokuror q fillimisht kan punuar n rast, ka gjasa t qndrojn n Kosov pr t asistuar n procedura”, - thot shefi i misionit t OSBE-s n Kosov, Verner Almhofer. Raporti i OSBE-s nnvizon se pr shkak t kohs q ka kaluar dhe vllimit t rasteve t mbetura, do t jet tejet e vshtir q t sigurohet se palt e prfshira do t ken gjykim t drejt n t gjitha rastet e mbetura.
Skadimi i kontratave, qoft t hetuesve policor, prokurorve apo gjyqtarve ndrkombtar, sht prmendur si nj e met e madhe, q ka ndikuar negativisht n gjykimin e krimeve. Gjykatsi i EULEX-it, Gianfranco Gallo, pranon nj t met t till, sa ai ka punuar n misionin e OKB-s n Kosov. “Profesionistt nuk qndrojn ktu pr koh t gjat. Kur punon pr drejtsin, duhet t qndrosh koh m t gjat, nse do q t jesh efektiv. Duhet ngritur lidhjet me policin. Problemi sht se jo t gjith gjykatsit dhe prokurort qndrojn pr nj periudh t mjaftueshme ktu”, - thekson Gallo. Trajtimi i krimeve t lufts n Kosov ka qen prgjegjsi e UNMIK-ut deri n vendosjen e EULEX-it. Tani me kto shtje merret misioni evropian. OSBE-ja rekomandon q rasteve t mbetura t krimeve t lufts duhet t’u jepet prioritet m i lart nga ana e EULEX-it dhe sistemit gjyqsor n Kosov. “Ky raport rekomandon q krimeve t lufts t’u jepet prioritet i lart nga prokurort dhe gjykatsit kosovar; q Instituti Gjyqsor i Kosovs t ofroj trajnime t posame pr gjykimin e krimeve t lufts pr gjyqtart dhe prokurort kosovar; q gjyqtart dhe prokurort e EULEX-it t marrin trajnime speciale, nse ata nuk jan tashm t trajnuar n kt fush”. “Po ashtu, rekomandohet q polict e Kosovs t punojn ngusht me njsin e specializuar t EULEX-it dhe t’u ofrojn mbrojtje dshmitarve dhe familjeve t tyre, t cilt jan t prfshir n rastet e krimeve t lufts”, thot drejtori i Departamentit pr t Drejtat e Njeriut n OSBE, James Rodehaver. Raporti thekson se duhet t caktohen resurse adekuate pr trajtimin e krimeve te lufts. Blerim Isufaj nga Ministria e Drejtsis prmend pikrisht mungesn e fondeve t mjaftueshme, si nj nga problemet kryesore t gjyqsorit.
“Pr t’i realizuar kto synime, q kan t bjn me gjykimin e krimeve t lufts, duhet t vazhdoj prkrahja e plot duke gjetur donacione apo fonde t posame pr t’i inkurajuar institucionet, q t ofrojn mbshtetje”, - sqaron Blerim Isufaj. OSBE rekomandon, po ashtu, formimin e nj ode t specializuar, ose t nj departamenti pr krime serioze, si jan krimet e lufts. Sipas ktij misioni, kjo shtje duhet t mbetet n agjend prmes kalimit t projektligjit mbi gjykatat.
