e Hene 1 Shtator 20141222 pm
ZEF PREIbrbr Sipas nenit 108 te Marreveshjes per krijimin e Bashkimit Europian pavaresia e Bankes Qendrore qe vepron ne zonen e euros te BE-se percaktohet si garantimi me ligj i mundesise qe kjo banke te permbushe pergjegjesite dhe detyrimet e veta pa nderhyrje politike Ndersa ne ligjin shqiptar per Banken e Shqiperise percaktohet se eshte e pavarur nga cdo pushtet tjeter per realizimin e objektivit kryesor te veprimtarise se saj si dhe ne ushtrimin e detyrave te ngarkuara Neni 1 Natyrisht qe edhe ne BE njesoj si ketu ekziston njelloj distance midis garantimit ligjor dhe zbatimit ne praktike te kesaj mundesie ligjore br Pavaresia e Bankes Qendrore lidhet me faktin se qeveria eshte e interesuar per pompimin e sa me shume parave ne ekonomi per nje rezultat qeverises sa me te shpejte pasi zakonisht qeveria e radhes eshte interesuar per kryerjen e shpenzimeve ndersa jane qeverite pasardhese qe detyrohen te paguajne borxhin publik te krijuar me pare Per kete arsye Banka Qendrore pozicionohet ne mes te qeverive dmth mundeson ngritjen e disa urave midis njeres dhe tjetres qeveri dhe keshtu ndihmon per ruajtjen e stabilitetit makroekonomik te vendit permes pengimit te daljes nga kontrolli te inflacionitbrJavet e fundit eshte folur shume per pavaresine e Bankes Qendrore Bankes se Shqiperise dhe ne vijim po percjell disa konsiderata se si duhet kuptuar kjo pavaresi dhe cilat jane limitet e trajtimit permes te cilave mund te gjykohet per nderhyrjet ligjore dhe institucionale ne administrimin dhe mbikeqyrjen e ketij institucioni Aspektet kryesore te pavaresise se Bankes Qendrore ne vendin tone ashtu si ne vendet e BE-se qendrojne pak a shume ne keto drejtime kryesorebrPavaresia funksionale brKuptohet se kjo eshte e garantuar ne rastin e Bankes se Shqiperise dhe ndoshta ketu duhet marre seriozisht deklarata e z Rama ne pozicionin e Kryeministrit te vendit deklarata e z Berisha apo se fundi edhe deklarata e ish-ministrit Bode Une besoj se Banka e Shqiperise ka vendosur per normat baze te interesit dhe ndryshimet e saj ne perputhje me informacionin dhe instrumentet e nevojshme profesionale per kete qellim Dmth qeveria ka respektuar pergjithesisht pavaresine funksionale te bankes qysh prej fillimit te veprimtarise se saj Por nuk e fsheh se kjo e fundit BSH ka deshtuar pothuajse plotesisht ne permbushjen e qellimit te vet dmth ne nxitjen e ekonomise reale permes ketij instrumenti baze te politikes monetare qe ndjekbrPavaresia e Keshillit Mbikeqyres dhe stafit brTashme eshte nje fakt i njohur se trupa vendimmarrese e Bankes se Shqiperise eshte krijuar duke respektuar kriteret baze te njohura nderkombetarisht sa i takon kohezgjatjes se mandatit kualifikimeve profesionale afilacionitbalances politike dhe pranohet gjeresisht se ka funksionuar kolegjialisht Ajo qe nuk thuhet apo qe mendoj se ka penguar permbushjen e rolit institucional te ketij institucioni ka qene funksionimi monokratik i nje institucioni kolegjial dmth perqendrimi i pushtetit ne duart e guvernatorit dhe zbehja apo humbja hap pas hapi e rolit mbikeqyres te vete keshillit Emerimet nepotike kane krijuar terren per mosrespektim jo vetem te rregullave te shkruara per procedurat e marrjes dhe te largimit nga puna te personelit apo per perfshirjen e Keshillit Mbikeqyres dhe te Inspektorit te Pergjithshem ne kete proces por edhe per demtimin e imazhit te ketij institucioni per te cilin duhet thene se ne kushtet e nje numri te pakufizuar punonjesish ka arritur te perfshije edhe disa te rinj te pasionuar dhe shkolluar ne universitete te njohura brenda dhe jashte vendit Keta te fundit jane nje aset i rendesishem ne analizat profesionale studimet dhe raportet e ndryshme te ketij institucioni Problemi i pavaresise se Keshillit Mbikeqyres nuk lidhet aq me reputacionin e njohur publik dhe profesional te padiskutueshem per disa prej tyre sesa me pavaresine e secilit prej tyre nga guvernatori dhe te qenit i barabarte me te edhe ne kontekstin e funksionimit te Keshillit Ky element duket se ka munguar dhe skandali i koheve te fundit tregon se raportet drejtuese nuk kane funksionuar si duhet dhe Keshilli me perjashtim te ndonje anetari te vet ka humbur mundesine te ishte mbikeqyres ashtu sic e percakton shprehimisht Kushtetuta dhe ligji mbi Banken e ShqiperisebrSa i takon emerimit dhe shkarkimit te guvernatorit dhe te anetareve te Keshillit Mbikeqyres te BSH pa u ndalur ne sa eshte thene deri me sot ne shtypin shqiptar qysh nga dalja publike e skandalit te vjedhjes se me shume se 7 milione dollareve ajo qe sipas mendimit tim duhet vleresuar eshte prerogativa ligjore sipas te ciles mbrohet fati i qendrimit ne detyre gje qe garanton pamundesine e shkarkimevelirimit nga detyra ne menyre arbitrare te anetareve te kupoles drejtuese te Bankes nga ndryshimet e maxhorancave qeverisese ose per arsye subjektive te lidereve te fuqishem politike sic edhe ka ndodhur me institucione te tjera ne te shkuaren e afert Natyrisht qe kjo mbrojtje ligjore niset nga presupozimi racional se Guvernatori dhe Keshilli Mbikeqyres si dhe Inspektori i Pergjithshem permbushin me rigorozitet detyrat specifike ne administrimin mbikeqyrjen dhe inspektimin e veprimtarise se institucionit Dmth ligji nuk mund te sherbeje si korace per keto organe drejtuese ne rastin kur nuk kane permbushur detyrat e veta funksionale dhe jane pergjegjes per keqadministrimin e pasurise publike me pasoje vjedhjen ne shuma te medha te saj sic ka ndodhur ne ate institucion 8211 rasti i skandalit ne fjale Nuk po flas per konfliktin e interesave qe duket se ka gjalluar dukshem ne ate institucion dhe se rregullat e pergjithshme per marrjen dhe largimin nga puna duket se jane injoruar dukshembrPavaresia financiare  brKjo pavaresi duket se eshte respektuar dhe legjislativi shqiptar ka qene mbeshtetes per plotesimin e nevojave te Bankes se Shqiperise Ajo qe mendoj se duhet diskutuar jane shkaqet e zgjerimit te pakontrolluar te personelit si dhe perfshirja e ketij institucioni ne operacione financiare ne dobi te qeverise sic ka qene edhe ashtuquajtura blerje e hotel Dajtit Ky rast i fundit ngarkon me pergjegjesi si guvernatorin ashtu edhe Keshillin Mbikeqyres dhe inspektorin e Pergjithshem te bankes Pavaresia financiare e BSH-se mendoj se ka qene e plote pra ky institucion ka qene dhe eshte i lire te percaktoje buxhetin e tij vjetor rregullat e menaxhimit kontabel e financiar te percaktoje destinacionin e fitimit vjetor qe rezulton sipas bilancit si dhe te pergatise bilancin perkates vjetor i cili nga ana e tij eshte subjekt i auditimit te jashtem 8211 nderkombetar Duke evidencuar problematiken ne fushen e prokurimeve te personelit etj mendoj se Kontrolli i Larte i Shtetit ka qene ne te drejten e tij ne rekomandimin e perzgjedhjes me transparente dhe te pavarur te kompanise audituese per te kete institucionbrPavaresia mbikeqyresebrNe kete aspekt te pavaresise se Bankes se Shqiperise mendoj se duhen bere diskutimet me te thelluara dhe ndoshta kjo eshte edhe thembra e Akilit e ketij institucioni Tashme pranohet gjeresisht se prej me se nje dekade vendi ka nje sistem bankar pergjithesisht te konsoliduar se institucionet jobankare dhe te sigurimeve qe nuk mbikeqyren drejtperdrejt prej saj kane probleme serioze ne funksionimin dhe mbikeqyrjen e tyre se vendit i mungon tregu i kapitaleve bursa dhe i vetmi instrument i saj 8211 bonot e thesarit trajtohen nga vete Banka Qendrore Nderkaq qarkullimi ende jashte kanaleve bankare i afro 13-ve te parave te ekonomise sone kombetare niveli shqetesues i kredive problematike me me shume se 14 e tyre dyshimet e medha per perfshirje te bankave tregtare ne operacione financiare te paligjshme pastrim parash deshtimi ne nxitjen e zgjerimit te kreditimit te ekonomise permes uljes se herepashershme te normes baze te interesit gjate dy viteve te fundit etj jane disa nga problemet e akumuluara qe deshmojne dobesite ne permbushjen e funksionit kryesor te vete institucionit 8211 mbikeqyrjes se sistemit bankar te vendit Dmth ky institucion edhe pse e ka pase ligjerisht pavaresine nuk e ka ushtruar si duhet rolin e vet mbikeqyres ndaj bankave tregtare dhe situata paraqitet e paqarte edhe per zhvillimet e aferta ne sektorin bankar te vendit Kjo mendoj une eshte edhe pergjegjesia kryesore e trupes menaxheriale mbikeqyrese dhe audituese te BSH-sebrLlogaridhenia dhe pavaresia brNe literature pranohet gjeresisht se pavaresia nuk eshte pavaresi e institucionit te bankes nga ligji dhe se llogaridhenia eshte nje karakteristike themelore e institucioneve te tilla E kur flasim per llogaridhenie fjala eshte per llogaridhenie ndaj perfaqesuesve politike Kuvendit dhe ndaj publikut pergjegjesia ndaj ketij te fundit perfshin edhe gjeneratat e ardhshme ne kuptimin qe administrimi i mire apo i keq i kursimeve dhe kapitaleve ne nje kohe te dhene ndikon per nje nivel me te mire apo me te keq te jeteses se shoqerise ne teresi ne nje kohe tjeter dmth ne gjeneraten tjeter Ne kete kuptim llogaridhenia dhe pavaresia jane dy anet e se njejtes medalje dhe ato duhet te jene ne harmoni midis tyre Kjo eshte edhe arsyeja qe sipas mendimit tim trupa administruese e Bankes se Shqiperise gabon duke u kapur si i mbyturi mbas nje fije peri kur referon vetem pavaresine dhe harron llogaridhenien e cila nga ana e saj nuk ka te beje fare me qenien ose jo fajtor ne skandalin qe ka ndodhur ne kete institucion Qenia fajtor eshte problem i mirefillte ligjor dhe askush nuk duhet etiketuar si i tille pa fakte pra duhet pritur te sqarohet nga hetimet Po keshtu mendoj se gabon edhe klasa politike kur nuk artikulon qarte dhe prerazi pergjegjesine e vet per te kerkuar llogari ne emer te taksapaguesve votuesve dhe qytetareve te vendit te shqetesuar me te drejte per skandalin ne fjalebrBashkepunim me qeverinebrDuhet pranuar se ne qeverisjen e meparshme here pas here Banka e Shqiperise nuk ka permbushur detyrat e saj por i eshte gjendur ne ndihme qeverise me afer se duhet psh kur bonot e thesarit arriten te tregtoheshin me nje norme interesi me te larte se norma baze e interesit per huat bankare apo kur pa asnje baze ligjore me sakte ne kundershtim me bazen ligjore te saj bleu hotel Dajtin nje transaksion unik per nga lloji i vet qe ne fakt ndihmoi qeverine me likuiditete pa u raportuar si rritje tej limit ligjor te financimit te borxhit publik Ishte koha kur borxhi frikesonte gjithkend sepse vetem pak vite me vone 8211 tani duket se eshte hapur oreksi per ta rritur ate me tej Megjithate shohim se cfare menyje do te na ofroje deklarata zyrtare e misionit vleresues te FMN-se mbas pak ditesh brPer suksesin e politikave monetare qe ndjek nje banke qendrore nje faktor te rendesishem perben edhe bashkepunimi i ndersjelle me qeverine Kjo ne kontekstin e objektivave te perbashketa zhvillimore te lidhjeve dhe te ndervaresive qe ka ekonomia monetare dhe ekonomia reale e vendit shte kjo arsyeja qe legjislacioni yne mbi Banken e Shqiperise parashikon raportimin e njekohshme dhe periodik te trupes administrative te saj paralelisht ne Kuvendin e Shqiperise dhe ne Keshillin e Ministrave Madje ky i fundit edhe vihet ne levizje per te hartuar akte rregullative qe lidhen me sektorin bankar mbi bazen e propozimeve te Bankes se Shqiperise Per me teper qe ky legjislacion parashikon edhe te drejten e pjesemarrjes se ministrit te Financave ne mbledhjet e Keshillit Mbikeqyres te Bankes kuptohet pa te drejte vote Vlen te theksohet se kjo e drejte nuk eshte ushtruar asnjehere 8211 te pakten nuk ka nje evidence publike per te duke perfshire edhe publikimin e skandalit te fundit ne Banken e ShqiperisebrShpresoj se mbas kesaj analize Banka e Shqiperise dhe pavaresia e saj jane me pak mistike se me pare por njekohesisht nderhyrja e Kuvendit ne emer te llogaridhenies permes rregullimeve perkatese ligjore eshte procesi me normal demokratik dhe institucional per normalizimin e gjendjes ne kete institucion Sipas mendimit tim nderhyrjet ligjore duhet te shtrihen ne drejtim te qartesimit te rrethanave te ushtrimit te pergjegjesive te Keshillit Mbikeqyres dhe raporteve institucionale te tij me guvernatorin per te evituar kthimin ne nje institucion monokratik rrethanave dhe rasteve te lirimit dhe shkarkimit nga detyra per shkaqe te perligjura te trupes administrative mbikeqyrese dhe audituese menyres se raportimit te Keshillit Mbikeqyres ne Kuvend etj Nuk duhet perjashtuar edhe mundesia qe drejtues te rendesishem brenda bankes psh drejtori i Drejtorise se Mbikeqyrjes te zgjidhen me nje perfshirje me te gjere te vete Keshillit Mbikeqyres ne kete procesbrSa u takon pozicionimeve paraprake te faktoreve politike ne vend rreth kesaj teme me duket se ato jane te motivuara dukshem nga llogarite e tyre te vecanta Por duhet theksuar se politizimi i panevojshem i ketij procesi te amendimeve ne ligjin per Banken e Shqiperise qe detyrimisht duhet te drejtohet nga Kuvendi dhe maxhoranca e drejtuar nga z Rama perben nje rrezik potencial per zbehjen e rolit dhe cenimin e funksioneve rregullatore e mbikeqyrese te BSH-se shte kjo arsyeja qe maturia ne nderhyrjet e pritshme te Kuvendit duhet vleresuar Ndersa publikimi tej nje kufiri ligjor moral dhe publik i raporteve te auditit dhe problematikes ne institucion me qellimin e vetem detyrimin e guvernatorit aktual qe te leshoje postin rrezikon te komprometoje gjithe procesin
br
tweet
